fbpx

Lalka cieniowa

Spotkania z lalką teatralną

Lalki cieniowe mają tyle odmian i wariantów, że gdyby chcieć opisać każdy z nich, wówczas trzeba byłoby każdej poświęcić osobny artykuł. Początkowo może ten fakt dziwić, bo większość z nas, myśląc o lalce cieniowej, wyobraża sobie zapewne kształt wycięty z tektury i przymocowany do wykałaczki. Jak zatem można mówić o tylu rodzajach tej formy? Zapewniam jednak, że znacie je doskonale!

  • lalka cieniowa może składać się z kilku elementów przymocowanych do siebie, a każdy z nich może być prowadzony osobnym drucikiem,
  • stanowi jeden kształt, a zaczyna chodzić dzięki zmianie punktu padania światła,
  • może być wypełniona kolorem, przepuszczającym światło,
  • jest ażurowa w środku,
  • stanowią ją nasze dłonie, które ułożony odpowiedni sposób pozwalają na pokazanie np. zwierząt [1]

To, co jednak łączy wszystkie te rodzaje to fakt, że zawsze są dwuwymiarowe oraz zawsze towarzyszy im strumień światła.

Ile lat ma lalka cieniowa?

Lalka cieniowa urodziła się w Chinach – tak prawią najstarsze legendy. Do dziś w niektórych publikacjach spotykamy się z zamiennie stosowaną nazwą – teatr cieni vs. Chiński teatr. Była to rozrywka, która – z oczywistych względów – uświetniała wieczorne spotkania. Niejednokrotnie towarzyszyły temu muzyka, czy efekty dźwiękowe tworzone na żywo. Co ciekawe nie była to rozrywka zarezerwowana wyłącznie dla wyższych klas społecznych. Również w biedniejszych rejonach Chin, ludzie mogli poznawać historie swoich przodków z wykorzystaniem wyłącznie prześcieradła i lampy. Na królewskich dworach dysponowano większymi możliwościami, dlatego często dzięki odpowiednim technikom grano nie tylko cieniem, ale również i kolorem.  Wkrótce popularność lalki cieniowej rozniosła się poza granice Chin. Mówi się, że Mongołowie, którzy podbili Chiny w XIII wieku, lubili oglądać cienie w swoich jurtach. Zabierali ze sobą sztukę, która stała się popularną rozrywką w dynastii Yuan. Teatr cieni pojawił się w Paryżu i Marsylii, kiedy francuscy misjonarze wrócili z Chin w 1767 roku. Podobno w ten sposób ów teatr trafił do Europy. Przedstawienia początkowo znane były jako Ombres Chinoises, czyli Chińskie cienie [2].

Teatr cieni w Twoim domu?

Najlepiej wieczorem, kiedy będzie już nieco ciemniej zapal lampkę i skieruj ją w kierunku ściany. Następnie podnieś dłonie, aby były pomiędzy ścianą a źródłem światła. Tak powstanie cień! Następnie spróbuj poukładać ręce w różny sposób. Zobacz, co z tego wyjdzie! Jakie możliwości kryją Twoje dłonie! Dla zachęty zamieszczamy rysunki, które pomogą Ci stworzyć zwierzęta, rośliny i różne stwory.

 

Przypisy

[1] Lalka cieniowa, [w:] Encyklopedia teatru polskiego

[2] https://www.chinytolubie.pl/chinski-teatr-cieni/

Lalka cieniowa w domu

Spróbujcie sami wykonać lalkę cieniową razem z naszą aktorką Natalią Sacharczuk

Zanim przystąpicie do wykonania lalki pamiętajcie, że:

  • dzieciom potrzebna będzie pomoc osoby dorosłej,
  • informujemy, że produkty, mogą zawierać składniki, które mogą uczulać. Przed rozpoczęciem pracy, prosimy sprawdzić skład,
  • zadbajcie o bezpieczeństwo i higienę pracy – zabezpieczcie stół, skorzystajcie z rękawiczek.
  • prosimy przygotować materiały: pudełko kartonowe po warzywach (dostaniecie je w każdym sklepie spożywczym, blok techniczny, biały papier do pieczenia, przezroczysta cienka taśma, ołówka, nożyczek, patyczki do szaszłyków, taśmę dwustronną, nożyk introligatorski, kolorowe bibułki, szablony, z których wykonacie dekoracje do teatru cieni.

W filmie zostały wykorzystane lalki ze spektaklu: Koziołek Kręciołek, reż. Bogusław Byrski, scenografia Maciej Szymanowicz.

  • realizacja Piotr Miłkowski

Lalka cieniowa w Teatrze im. Hansa Christiana Andersena w Lublinie

Historia naturalna czyli o niezwykłych żyjątkach, reżyseria: Jędrzej Piaskowski, 2019r., teatr cieni w wykonaniu Łukasza Staniewskiego, fot. Monika Stolarska

Próba do spektaklu Historia naturalna czyli o niezwykłych żyjątkach, reżyseria Jędrzej Piaskowski, na zdjęciu Łukasz Staniewski wykonujący teatr cieni, fot. Tomasz Tylus

Teatr cieni pojawia się także w spektaklu Koziołek kręciołek , reżyseria: Bogusław Byrski, 2017r.

Skip to content